YANGIN SÖNDÜRÜCÜ MADDELER VE YANGIN SÖNDÜRME İLKELERİ
SU: Yangın söndürmede en fazla kullanılan madde sudur. Su serinletici, kapatıcı, akıcı, karışıcı ve yayılıcı özelliklere sahip bir maddedir
Soğutucu özelliği : Genel olarak yanan bir cismin üzerine su temas ederse temas ettiği satıh soğuyarak yanma noktasının altına iner ve yangın söner. Şurasını unutmamak gerekir ki suyun; 0,35 mm.lik damlalar halinde ateşe tatbik edilmesi suyun söndürücü vasfını artırmaktadır. Bu nedenle su verme cihazları ile 0,1 ile 1 mm. Arasında bir damla büyüklüğü hasıl ederek suyu yangında kullanırsak söndürme amacına daha çabuk ulaşabiliriz
Kaplama, Boğma Özelliği: Yanan bölgeden havayı kovmak yani ateşi oksijensiz bırakmaktadır.
Emülsiyon İçin Kullanma Özelliği: Birbirleriyle karışmayan iki sıvıdan biri diğerinin üzerine dağılarak küçük damlalar meydana getirir. Bu damlalar bir süre için yanıcı sıvının üzerini, kaplar, yanmayı durdurup yayılmasını önler. Fuel - Oil üzerine ince damlalar halinde püskürtülecek su yanmayı durdurur ki bu olaya Emülsification (Emülsifikasyon) denir.
KARBONDIOKSIT (C02 ) : Akaryakıt ve elektrik kaynaklı yangınlar da kullanılacak C02 yanıcı olmayıp kimyevi maddelerle pek kolay birleşmez. Gaz halinde oldu.u için ateşin üzerine kolayca dağılarak yanıcı maddenin üzerini kaplar. Karbondioksit C02 bo.ucu bir gaz oldu.undan havada % 9’un üzerine yükselmesi boğulmalara %20’ye yükselmesi ölümlere neden olabilir. Kapalı yerlerde ki yangınlarda karbondioksit işlendiği zaman bu özelliğinden dolayı tehlike oluşturur. Ayrıca; Sodyum, Potasyum, Magnezyum, Titanyum gibi reaktif (alkali) metal yangınlarını karbondioksit söndürmez. Çünkü bu metaller karbondioksiti ayrıştırırlar.
Mesela sodyum yangınında karbondioksit kullanılırsa; C02 + 4 Na2 Na2 0 + C reaksiyonu gerçekleşir ki bu durumda söndürme değil yangını büyütme sonucu çıkar. Bu nedenle, elektrik kaynaklı yangınlarda önce elektriğin kesilmesi, daha sonra yangının sınıfına göre yangına müdahalede bulunulması gerekir.
KURU KİMYEVİ TOZ : B ve C sınıfı yangınlar için kullanılan tozlar, sodyum bikarbonat asıllı tozlardır. A, B, C sınıfı yangınlarda kullanılan tozlar ise Amonyum Fosfat asıllı bileşiklerden meydana gelmektedir.
Kuru Kimyevi Tozların Söndürücülük Özellikleri: Kuru kimyevi tozlar ateşi boğarak, soğutarak, zincirleme yanma olayını kesintiye uğratarak söndürürler. Bu özelliklerini sıra ile değerlendirelim.
Kuru Kimyevi Tozların Ateşi Boğarak Söndürme Özelliği: Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman çıkardıkları karbondioksitle alevi kısmen boğarlar.
Kuru Kimyevi Tozların Soğutucu Özelliği: Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman sıcaklığın bir kısmını emerler. Mesela l8 ’deki toz ateşe püskürtüldüğü zaman bir gramı 300 C yükselerek 79 kalorilik bir ısı absorbe eder.
Kuru Kimyevi Tozların Aleve Kalkan Olma Özelliği: Alevli yanan bir ateş. üzerine püskürtülen kuru kimyevi toz, alev ile yanıcı madde arasında bir toz bulutu meydana getirerek yanıcı maddeyi alevden gelen sıcaklığa karşı korur
Kuru Kimyevi Tozların “Zincirleme Yanma Olayını” Engelleme Özelliği: Yanma olayının devam edebilmesi için yanan yerde açığa çıkan bazı maddelerin birbirleriyle birle.erek reaksiyonlar meydana getirmesi şarttır.
KÖPÜK (FOAM) : Foam kimyasal bileşiktir. Basınçlı su ile karıştığında, karışım köpük yapıcıdan tazyikle geçerken hava ile karışır ve köpüğü meydana getirir. Köpük; yangın yüzeyini battaniye gibi tamamen kaplar, hava ile teması keser
Köpükte Genel Olarak Aranacak Özellikler: Köpük hidrolize edilmiş sıvı durumda olmalı, Köpük maddesinin su ile karışımı % 2 ila % 10 olmalı. Basınçlı su karışımı sonucu oluşan köpük, yüksek ısıda bozulmamalı, rüzgarda dağılmamalı, kuru kimyevi tozdan etkilenmemeli, Köpük maddesinin (PH) de.eri (Asitlik de.er) 7-8,8 olmalı, Su ile karıştığında karışımın en az 15 katı köpük oluşmalı, En az 10 yıl özelliğini kaybetmemelidir. Genelde -10 Co ile 50 Co arasında çökelti yapmamalıdır
Köpüklerin Kullanılma Alanları: Rafineriler, kimya labaratuvarları, kimyasal madde depoları,Boya ve vernik atölyeleri veya depoları,Akaryakıt depolama yerleri ve dolum istasyonları Artık yağların döküldüğü hendekler,Akaryakıt tankerleri, tanker, kargo ambarları,Hava alanları, uçak hangarları,